Εισαγωγή
Η ανοσοθεραπεία αποτελεί μία από τις πιο εντυπωσιακές εξελίξεις στη σύγχρονη ογκολογία. Δεν στοχεύει απευθείας τα καρκινικά κύτταρα, αλλά ενισχύει το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να τα αναγνωρίζει και να τα καταστρέφει. Πρόκειται για μια μορφή θεραπείας που άλλαξε τις προοπτικές σε αρκετούς δύσκολους καρκίνους.
Τι είναι η ανοσοθεραπεία;
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα διαθέτει τη φυσική ικανότητα να αναγνωρίζει και να καταπολεμά “ξένα” κύτταρα. Τα καρκινικά κύτταρα όμως, συχνά “ξεγελούν” τους μηχανισμούς αυτούς και διαφεύγουν. Η ανοσοθεραπεία επεμβαίνει σε αυτόν τον μηχανισμό,
αφαιρώντας τα “φρένα” του ανοσοποιητικού ή δίνοντάς του επιπλέον “όπλα”.
Ποιοι τύποι ανοσοθεραπείας υπάρχουν;
- Αναστολείς σημείων ελέγχου (immune checkpoint inhibitors)
- Π.χ. nivolumab, pembrolizumab, atezolizumab
- Απενεργοποιούν τα “φρένα” (όπως PD-1/PD-L1 και CTLA-4) που μπλοκάρουν την ανοσολογική απόκριση •
- Εμβόλια κατά του καρκίνου (therapeutic vaccines)
◦ Στοχεύουν ειδικά αντιγόνα των όγκων
•
• CAR-T κυτταρική θεραπεία
◦ Τα Τ-λεμφοκύτταρα του ασθενούς τροποποιούνται γενετικά ώστε να στοχεύουν καρκινικά κύτταρα
•
• Κυτοκίνες και ανοσοενισχυτικά
◦ Π.χ. ιντερλευκίνες, ιντερφερόνες – διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα συνολικά
•
Σε ποιες μορφές καρκίνου χρησιμοποιείται;
Η ανοσοθεραπεία δεν έχει θέση σε όλους τους καρκίνους. Χρησιμοποιείται κυρίως σε:
- Μελάνωμα (δέρματος)
- Μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα
- Καρκίνο νεφρού
- Καρκίνο ουροδόχου κύστης
- Καρκίνο κεφαλής και τραχήλου
- Ορισμένες μορφές καρκίνου παχέος εντέρου (με MSI- H/dMMR
- Ορισμένες περιπτώσεις γαστρικού ή ηπατοκυτταρικού καρκίνου
Πότε ενδείκνυται;
Η ανοσοθεραπεία συνήθως δίνεται:
- Σε προχωρημένα στάδια ή μεταστατική νόσο
- Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει έκφραση PD-L1 ή άλλων βιοδεικτών
- Μετά από αποτυχία της χημειοθεραπείας
- Ως συνδυασμός με άλλες θεραπείες, όπως χημειοθεραπεία ή στοχευμένες θεραπείες
Η απόφαση βασίζεται σε μοριακή ανάλυση και εξατομίκευση ανάλογα με τον ασθενή και τον όγκο.
Έχει παρενέργειες;
Ναι, αλλά είναι διαφορετικές από τις χημειοθεραπείες. Οι πιο συχνές ανοσολογικές παρενέργειες είναι:
- Φλεγμονή στους πνεύμονες (πνευμονίτιδα)
- Δερματικά εξανθήματα ή κνησμός
- Κολίτιδα (διάρροια)
- Θυρεοειδίτιδα ή άλλες ενδοκρινοπάθειε
- Κόπωση Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ελέγξιμες και αναστρέψιμες αν αναγνωριστούν εγκαίρως. Τι σημαίνει για τον ασθενή; Η ανοσοθεραπεία δεν λειτουργεί σε όλους, αλλά σε όσους λειτουργεί, μπορεί να προσφέρει μακρόχρονες υφέσεις ακόμα και σε προχωρημένο στάδιο. Η επιλογή της απαιτεί εμπειρία, εξατομίκευση και στενή παρακολούθηση.
Η ανοσοθεραπεία δεν είναι “θαυματουργή λύση”, αλλά ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια της σύγχρονης ογκολογίας. Συζήτησε με τον ογκολόγο σου αν υπάρχει ένδειξη για σένα, και ζήτησε να γίνει ο κατάλληλος μοριακός ή ιστολογικός έλεγχος.
