Εισαγωγή
Η χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία ή οι στοχευμένες θεραπείες μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Αν και κάθε οργανισμός αντιδρά διαφορετικά, υπάρχουν πρακτικοί τρόποι να μειωθούν οι ενοχλήσεις και να διατηρηθεί μια καλή ποιότητα ζωής κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
🔹 1. Ναυτία και εμετοί
Συχνό φαινόμενο μετά από χημειοθεραπεία, ειδικά τις πρώτες
2–3 ημέρες.
🟢 Τι να κάνετε:
- Λάβετε προληπτικά αντιεμετικά φάρμακα που σας έχει δώσει ο ογκολόγος
- Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα (ξηρά φρυγανιά, μπανάνα, ρύζι, βραστά λαχανικά)
- Αποφύγετε τα βαριά, πικάντικα, λιπαρά ή έντονα μυρωδάτα φαγητά
- Πίνετε νερό σε μικρές γουλιές συχνά 🔹 2. Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
Μπορεί να εμφανιστούν με ορισμένα φάρμακα (π.χ. capecitabine, irinotecan). 🟢 Για διάρροια:
- Πίνετε πολλά υγρά για αποφυγή αφυδάτωσης
- Καταναλώστε τρόφιμα όπως: μήλο, μπανάνα, ρύζι, γιαούρτι, βραστά καρότα
- Ενημερώστε τον γιατρό σας για πιθανή φαρμακευτική αγωγή (π.χ. loperamide)
🟢 Για δυσκοιλιότητα:
- Αυξήστε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής)
- Πίνετε τουλάχιστον 1,5–2 λίτρα νερό ημερησίως
- Ασκηθείτε ελαφρά (π.χ. περπάτημα)
- Χρησιμοποιήστε ήπια καθαρτικά, μόνο κατόπιν οδηγίας 🔹 3. Κόπωση και αδυναμία
Ίσως η πιο κοινή παρενέργεια. Συχνά δεν σχετίζεται με την αιματολογική εικόνα. 🟢 Τι να κάνετε:
• Κοιμηθείτε καλά, αλλά αποφύγετε παρατεταμένο ύπνο την ημέρα
- Κατανείμετε τις δραστηριότητες σας με διαλείμματα ξεκούρασης
- Ενυδατωθείτε επαρκώς και διατηρήστε ελαφριά φυσική δραστηριότητα (όσο αντέχετε)
- Ενημερώστε τον γιατρό για επίμονη ή αιφνίδια κόπωση 🔹 4. Στοματίτιδα και έλκη στο στόμα Μπορεί να εμφανιστούν με διάφορα σχήματα. 🟢 Τι να κάνετε:
- Πλένετε το στόμα σας συχνά με μαλακό διάλυμα (π.χ. σόδα, φυσιολογικός ορός)
- Αποφύγετε αλκοολούχα στοματικά διαλύματα
- Καταναλώστε μαλακές, μη ερεθιστικές τροφές
- Αν υπάρχουν έλκη, ζητήστε ειδικό gel ή φάρμακο από τον γιατρό
🔹 5. Πτώση μαλλιών (αλωπεκία)
Δεν συμβαίνει σε όλες τις θεραπείες, αλλά όταν συμβαίνει,
μπορεί να είναι ψυχολογικά επιβαρυντική.
🟢 Τι να κάνετε:
- Σκεφτείτε τη χρήση μαντηλιού, καπέλου ή περούκας
- Συζητήστε με τον γιατρό για το αν τα μαλλιά θα ξαναβγούν και πότε
- Η φροντίδα του τριχωτού με ουδέτερα σαμπουάν βοηθά
🔹 6. Περιφερική νευροπάθεια (μουδιάσματα, τσιμπήματα στα άκρα)
Συχνή κυρίως με φάρμακα όπως η oxaliplatin.
🟢 Τι να κάνετε:
- Προστατέψτε τα χέρια και τα πόδια από κρύο, τραυματισμούς ή πίεση
- Φοράτε γάντια για ψυγείο ή όταν πλένετε πιάτα
- Ενημερώστε τον γιατρό για επιμονή ή επιδείνωση των συμπτωμάτων
- Η προσαρμογή της δόσης μπορεί να βοηθήσει 🔹 7. Χειρισμός παρενεργειών στην ψυχολογία
Η διάγνωση και οι θεραπείες επηρεάζουν συχνά τη διάθεση. 🟢 Τι να κάνετε:
- Μιλήστε με φίλους, συγγενείς ή με τον θεράποντα ιατρό σας
- Μην διστάσετε να ζητήσετε ψυχολογική υποστήριξη
• Αν υπάρχουν σημάδια κατάθλιψης ή άγχους, ζητήστε βοήθεια εγκαίρως
🔹 Πότε πρέπει να καλέσω τον γιατρό μου; 📞 Επικοινωνήστε άμεσα αν έχετε:
- Πυρετό >38°C
- Επίμονο εμετό ή διάρροια
- Σημεία αιμορραγίας ή μώλωπες χωρίς αιτία
- Δυσκολία στην αναπνοή ή πόνο στο στήθος
- Σοβαρή αδυναμία ή σύγχυση
Οι παρενέργειες δεν είναι ίδιες για όλους. Με σωστή ενημέρωση και υποστήριξη, μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Η στενή επαφή με την ογκολογική ομάδα και η επαγρύπνηση για συμπτώματα βοηθούν ώστε η θεραπεία να συνεχιστεί με ασφάλεια και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη άνεση.
